Sa sining panahon sang bag-o nga kinaandan tuga sa gihapon sang nagapadayon nga pandemya, madamu sang mga ulihing tubo kag bisan pa sang mga katigulangan nga nabuyok nga magtukib sang ila mga tinago nga ikasarang, mga ginkalimtan nga hiyas sa taliambong, lunhaw nga mga palad sa pagpananom, ukon ladino nga dila sa pagtigi sa hornohan sang nanari-sari nga panyam-is.
Iban sa aton, ginbalikan lang ang mga daan na nila nga kinagawian pareho sang pagbasa sang libro, pamuna, pagdibuho, ukon ang pagsulat – lakip na ang pagsulat sang mga ambahanon!
Sining pagtakup sang tuig 2020, ang Tukib Negros – programa sa radyo nga mabatian sa waragwagan sang RMN DyHB Bacolod tagsa ka Domingo, nagbukas sang isa ka pagpanghangkat sa mga mahuyugon magsulat kag magbalay sang ambahanon.
Gindihon ang paindis-indis nga gintawag Akostiko, nga ang tinutuyo amo nga mahatagan sang kahigayunan ang mga lamharon kag naga-umpisa pa lang nga mga manunulat sang ambahanon kag mga mahuyugon magbalay sang komposo sa tumandok nga pulong nga Hiligaynon.
Nangin kabahin kita sa tagpamatbat sa amo nga paindis-indis. Sa napulo ka mga ginpasakup nga mga orihinal nga ambahanon, masiling naton nga madamu sa mga ini ang matahum bisan pa nga indi ang mga ini ang napilian bilang tagdaug.
Kon tono lamang ang pagasundon sa pagtakus sang katahum, ilabi nga mangin mahinangkaton ang pagpamatbat. Pero bangud nangin kabahin sa talaksan sang paindis-indis ang husto nga pagsulat sa pulong nga Hiligaynon, mapanan-awon nga pagbalay sang mga tinaga, matugahon nga pamaagi sang pagsulat nga labaw sa kinaandan kag masami na makita, nangin masanaaw ang pagpili sang mga tagpamatbat.
Nangibabaw ang mga ambahanon sang mga pumalasakup nga may madalum nga ihibalo kag paghangup sang pulong nga Hiligaynon.
Ang taliambong sang ambahanon mabatian ukon mabatyagan pinaagi sa pagpasundayag sang naga-amba, pagbalay sang ambahanon, kag ang pagtambi-palad sang mga elemento kaangay sang lanton kag mga tinaga. Ang tunug ukon tulalay (melody) sang ambahanon nagapangibabaw kon husto kag sampat ang pagsamu sang iban pa nga mga elemento sini.
Kon idugang pa gid naton sa dapat nga talaksan ang kasampat nga iwaragwag (broadcast quality) sang ambahanon nga ginpasakup, magalayo na ang biya sang may mga maayo nga recording quality.
Nakuha ni Johnny Ravina ang korona bilang kampeon sa sini nga tuig sang paindis-indis sa iya ambahanon nga “Salamat, Nanay”. Nagkadto naman sa ambahanon nga “Aton Panaad” ni Wilfredo Generales III ang nahauna nga padya, kag ang ambahanon naman nga “Padayon” ni Pax Evangelista Jacolbe ang nakakuha sang ikaduha nga padya.
Panginbulahan sa mga tagdaug sa sini nga tuig, subong man sa tanan nga nagpasakup.
Ang Akostiko ginpatigayon sang Tukib Negros nga ginapangunahan ni Gerard Andrade, tagpamuno sang Ilonggo Drama Center sang RMN sa Western Visayas. Kabahin man si Yealena ‘Kimpoy’ Yulo sa nagpatigayon sang amo nga paindis-indis kag upod man si Dr. Jeony Bigay, station manager sang RMN DyHB Bacolod.
Ang matahum nga bahin sining paindis-indis indi ang pagpuno ukon pagtupong sa talaksan, kondi ang pamatuod nga sa gihapon, madamu kita sang mga may pinasahi nga ikasarang sa patag sang pagbalay sang ambahanon sa tumandok nga pulong.
Matuod nga madamu sa mga pumalasakup ang makabig pa naton nga mga ulihing tubo. Pero sa pihak sang ila pagkalamharon, nagapakita na sang daku nga saad ang ila ikasarang sa pagdihon sang mga matahum nga ambahanon.
Sarang na sila makubay sa mga hangkilan kag lantip nga mga manunulat sang mga ambahanon. Padayon sa pagtib-ong sa taliambong sang ambahanon sa tumandok nga pulong! – NWI
