Sa sini nga semana, aton naman pagasaksihan ang mga pagpasundayag sang mga nagkalain-lain nga banwa kag ciudad sa aton pagsaulog sang Panaad sa Negros. Lakip sa sini nga mga pagpasundayag amo ang mga kapestahan, patubas, kultura lokal, yara man ang mga sugilanon sang pagtukod sa banwa kag ang mga abilidad sa pagsaot, pagkanta, kag pagdihon sang komposo.
Matahum ini nga kahigayunan agud mapakita kag liwat mapakilala sa mga ulihing tubo ang kultura kag kinaalam nga yara nagalibut sa aton pulo sang Negros.
Isa sa aton nakita kag luyag nga pat-inan amo ang mga sugilanon sang pagtukod sang mga banwa kag ciudad nga sa masami, amo ang sadsaran sang mga ginahiwat nga kapestahan sang mga banwa nga ginapakita sa Best of Festival Dances nga paindis-indis.
Napatpat na naton sa tinalikdan nga mga pinanid sang Ulihing Tubo ang nahanungod sa mga sadsaran nga sugilanon sang pagdihon sang mga banwa. Sa sini nga pagtalakay, aton usisaon ang katahum sang sini nga mga sugilanon bilang materyal sa pagtudlo sang mga lokal nga sugilanon kag konteksto sang mga ini nga naangut sa lokal nga kultura.
Sa pagpanalawsaw kag paggamit sang mga teoriya sa patag sang literatura bilang talaksan kag lenti agud mahangpan ang yara nga kinaiya sang isa ka sugilanon, makita naton nga ang mga sugilanon kag leyenda sang mga duog sa Negros may yara sang kalidad nga sarang magamit sa pagtudlo sa mga buluthuan.
Sa isa ka pagpanalawsaw sa Graduate Studies sa isa ka kolehiyo sa ciudad sang Bacolod, gingamit sang tagpanalawsaw bilang basehan kag lenti ang konsepto nga Contemporary Cultural Geography nga ginpabantog ni Ben Anderson sa Amerika kag Australia. Nakita sa amo nga pagtuon nga ang pila ka mga sugilanon kag leyenda sa Negros nga nagikan sa mga ciudad sang Silay kag San Carlos may yara sang kinaiya sang sugilanon nga naga-aninaw sang mabaskog nga pundasyon sa kultura lokal.
Ang tatlo ka mga panan-awan sa pagkilala sang kultura nga gingamit sa amo nga pagtuon amo ang kultura bilang Assembled Effect ukon ang kultura resulta nga mga butang kag hilikuton, Mediated Experience ukon mga eksperyensya nga amo ang nagdihon sang sahe sang pangabuhi sa isa ka katilingban, kag ang Forms-of-Life ukon mga pagkabuhi sa isa ka katilingban ukon sa sulod sang amo nga katilingban lakip na ang kabuhi sang mga indi tawo kaangay sang mga kasapatan, robots, aliens, kag iban pa.
Sa sini nga pagtuon, natukiban nga ang leyenda sang Silay may yara sang mabaskog nga pagkaanggid sa matuod nga kabuhi sadto sa mga panahon nga masami ang pagpanggubat sang mga pangayaw nga moros kag mga tulisanes sa mga minuro malapit sa dagat. Ini nagapatimaan nga ang eksperyensya sang mga tawo sadto sa matuod nga mga hitabu napabilin sa mga sugilanon kag leyenda pareho sa pagpanggubat sang mga pirata.
Pareho sa leyenda sang Silay, ang sugilanon sang ciudad sang San Carlos, nagapakita man sang Forms-of-Life paagi sa paghatag bahin sa mga tinuga katulad sang mga Diwata sa mga hitabu sa amo nga mga sugilanon. Nagapatimaan ini nga ang mga nagbalay sang amo nga mga leyenda nagakilala sang presensya sang iban pa nga mga sahe sang kabuhi magluwas sa kabuhi naton nga mga tawo.
Ining mga kinaiya sang mga leyenda kag sugilanon nga yara sa aton mga katigulangan nagapakita sang sopistikasyon kag kinaalam nga sarang magamit bilang teaching materials sa aton mga kabataan. Ang matahum pa sini, ini nga mga sugilanon nagatudlo pa sang aton kultura, pagpati, kag pangginawi suno sa aton lokal nga konteksto.
Pamatuod ini nga sarang makatupong ang aton mga leyenda, mito kag sugilanon sa mga fairy tales, knights, kag dragons nga masami amo ang aton ginatudlo sa mga kabataan sa ila una nga mga tinuig sa buluthuan.
Ang pamangkot, handa bala kita nga itudlo ini? | NWI
